آشنایی با شنا
شنا کردن عبارت است از حرکات معین و منظم دستها، پاها و بهطور کلی بدن، که امکان پیشروی موجودات زنده در آب را ممکن میسازد. انجام هر نوع حرکتی، موجب پیشروی بدن در آب نخواهد شد و به همین علت است که گفته میشود "حرکاتی معین و منظم". با گذشت زمان نحوه حرکات دست و پای انسان در آب تغییر نمود و همواره سعی گردید که بتواند سریعتر و راحتتر در آب پیشروی کند و به همین علت شکل ظاهری شنا کردن نیز تغییر کرد و شناهای مختلفی به وجود آمد که شش نوع رایج آن عبارتاند از:
شنای سینه (کرال سینه)، شنای پشت (کرال پشت)، شنای قورباغه، شنای پروانه، شنای پشت مقدماتی و شنای پهلو.
چهار شنای اول رسمی است و دارای مسابقات مختلفی میباشد و دو شنای دیگر در نجاتغریق مورد استفاده قرار میگیرد.
شنای سینه (کرال سینه):
سریعترین شنایی است که در آن ضربات منظم پاها به عمق و سطح آب و همانند راه رفتن، زده میشود و دستها بهتناوب از آب خارج و به آب وارد شده، آب را به عقب میرانند. بالاتنه و بهویژه سر، حول محور طولی خود تا حد خروج دهان از آب برای هواگیری چرخش نموده، مجدداً به داخل میچرخد و هوا را در آب تخلیه مینماید.
شنای پشت (کرال پشت):
ابتداییترین نوع این شنا را در سال 1794 شخصی به نام برناردی چنین تعریف کرده است: "بدن به شکل افقی بر روی پشت و به موازات سطح آب قرار میگیرد و سر تا گوشها داخل آب است و پاها به حالت ضربدر به آب ضربه میزند"، در سال 1871 ماکوتیزییبرو مسافت یک مایل (1609 متر) را در 5/39 دقیقه با این شنا طی کرد. شیوه شنای او به درستی مشخص نگردیده است.
تا قبل از 1904 که برای اولین بار شنای پشت به مسابقات المپیک راه پیدا کرد، مسابقهای در این رشته برگزار نگردیده بود، ولی شنایی پرطرفدار بود. تا سال 1912 دستها هر دو در یک زمان از آب خارج میشدند و در بالای سر وارد آب میگردیدند ولی از آن تاریخ به بعد شکل جدید حرکت دست مورد توجه قرار گرفت و شکل قدیمی آن کم کم از بین رفت. در حال حاضر این شنا از نظر سرعت پیشرفت در آب سومین شنا پس از شنای کرال سینه و پروانه میباشد.
شنای قورباغه:
شنای قورباغه یکی از چهار نوع شنای اصلی است که مسابقات رسمی نیز دارد و در عین حال شنایی است که برای هر مبتدی یا علاقهمند به یادگیری شنا، بسیار جذاب است، بهویژه برای افرادی که به هر دلیلی تمایل به فرو بردن سر در آب ندارند. شنای قورباغه برای طی مسافتهای طولانی در آب مناسب است زیرا اگر شناگر بهآرامی شنا کند، بهسرعت خسته نخواهد شد. در واقع شنای قورباغه، شنای ویژه دریا است و برای یافتن غریق و یا شناسایی موقعیت او مورد استفاده قرار میگیرد. سرعت این شنا نسبت به شناهای دیگر کم است و از این جهت، کندترین شنا در بین شناهای اصلی محسوب میشود.
شنای قورباغه، هم از نظر پیدایش و هم از نظر مسابقاتی، قدیمیترین نوع شنا است. نحوه اجرای این شنا طی چند دهه اخیر دچار تغییرات زیادی گردیده است. در زمانهای قدیم، شنای قورباغه با دست و پای بسیار باز انجام میشد. این شنا بعدها به قورباغه زیرآبی و پس از آن به شنایی که ترکیبی از پای قورباغه و دست پروانه بود، تبدیل گشت. در سال 1956 و در ملبورن استرالیا مسابقه 200 متر قورباغه تقریباً به شکل زیر آبی انجام شد. مسابقه دهندگان هر 50 متر یک بار در انتهای خط شنا، سرها را از زیر آب خارج میکردند و پس از نفسگیری و برگشت، 50 متر طول استخر را مجدداً با شنای قورباغه زیر آبی طی میکردند. در آن زمان، مربیان حبس چند دقیقهای نفس (هایپوکسی) را به شناگران تمرین میدادند که خیلی هم خطرناک بود و موجب مرگ چندین نفر شد. ولی از سال 1965 به بعد شنای قورباغه تخت برای اولین بار به وسیله شخصی به نام چت جاسترومسکی انجام شد. در اوایل سال 1970، مدلهای مختلفی از حرکت پاها، دستها و نفسگیری انجام میشد.
شنای پروانه:
شنای پروانه، دومین شنا از نظر سرعت در بین چهار نوع شنای اصلی است که از سال 1956 به مسابقات المپیک را یافت. در این شنا نیز بدن به حالت افقی بر روی آب قرار میگیرد؛ هر دو دست در یک لحظه باهم از آب خارج و از طرفین به جلوی بدن پرتاب میگردد و وارد آب شده، آب را گرفته و تا نزدیکی ران به عقب میراند و از آن لحظه به بعد مجدداً دستها از آب خارج میشوند و حرکت دستها تکرار میشود. حرکت پاها بهصورت جفتی و دقیقاً مانند حرکت پای کرال سینه، از هر 3 مفصل ران، زانو و مچ زده میشود ( البته مچ پا همواره در حالت کشیده یا پلانتار فلکشن باقی میماند). در قدیم حرکت پای این شنا مانند پای قورباغه زده میشد ولی در سال 1952، فدراسیون جهانی شنا، پای شنای قورباغه را تغییر داد و به شکل پای امروزی که مشابه حرکت دم دلفین است، قرار داد.
ورزش شنا توسعه بسیار گستردهای هم در بخش سلامتی، تفریح و قهرمانی پیدا کرده است. انواع رشتههای مرتبط با شنا که تمام ردههای سنی میتوانند آنها را انجام دهند این رشته را جذاب کرده است. بزرگترین تفاوت شنا با تمام ورزشها این است که شنا در سیال آب انجام میشود و اصول حرکت در آن کاملاً متفاوت است.
اما بیایید همه اینها را فراموش کنیم، اگر احتمال بدهیم که در طول زندگی هر کسی فقط یک مرتبه شرایط مواجهه با آب را پیدا خواهد کرد و در شرایط خطرناک غرق شدن قرار خواهد گرفت پس آموختن شنا برای همه افراد جامعه بسیار مهم و ضروری است.